Đáp án hôm nay, tìm trong quá khứ

Hoàn cảnh đương đại đang có những biến chuyển phức tạp và khó lường. Chưa nói đến việc làm chủ tình hình và định hướng tương lai, chỉ với câu hỏi làm sao để đối diện tốt nhất với hiện tại cũng đã khiến chúng ta cảm thấy hết sức khó nghĩ. Trong khi đó, với tư cách là những tri thức kinh nghiệm, được đo lường từ thực tiễn của quá khứ, những bài học lịch sử luôn mang trong mình những giá trị to lớn. Đáp án hôm nay, ngoài việc chúng ta chú tâm hoạch định và kiến trúc từ cái nhìn đến với tương lai thì việc ôn cố tri tân không bao giờ là vô ích. Cuốn Trách nhiệm xã hội của Nho giáo trong lịch sử Việt Nam và Hàn Quốc (Phạm Văn Đức, Hwang Eui Dong, Kim Sea Jeong đồng chủ biên) do Nhà xuất bản Khoa học Xã hội ấn hành vào tháng 10/2015 là một cách làm như thế.

Việt Nam và Hàn Quốc đều nằm trong vùng tiếp xúc với văn hóa Hán, đều chịu ảnh hưởng lâu dài của Nho giáo trong lịch sử. Không chỉ đóng vai trò là ý thức hệ chính thống của triều đại phong kiến ở mỗi nước, Nho giáo còn là nền tảng để xây dựng đường lối trị nước, cách thức đào tạo nhân tài, xác lập các quy phạm đạo đức, nuôi dưỡng đời sống nghệ thuật và tinh thần… Thực tế cho thấy, Nho giáo không chỉ có vai trò trong quá khứ của Việt Nam và Hàn Quốc, mà hiện nay, nó còn ảnh hưởng tới các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, đặc biệt là lĩnh vực đạo đức, đời sống tinh thần, phong tục tập quán, lối sống, nếp nghĩ của người dân hai nước. Thông qua từng bài viết nghiên cứu sâu ở từng chủ điểm, các tác giả đã từng bước làm rõ những mặt tích cực của Nho giáo để phát huy, đồng thời, tìm ra những hạn chế cần khắc phục của Nho giáo. Đây không chỉ là những bài học lịch sử quý báu mà còn là sự gợi mở mang tính trí tuệ để chúng ta hôm nay soi sáng vào con đường hiện tại và phía trước. Đặc biệt, nếu đặt trong tâm thế so sánh giữa hai quốc gia Việt Nam – Hàn Quốc vốn có nhiều điểm tương đồng về lịch sử, văn hóa, những kết quả thu lại là không hề nhỏ. Bằng văn phong nghiên cứu hàn lâm nhưng cũng không kém phần thú vị bởi nhiều lối diễn đạt phong phú, gắn liền thực tiễn, cuốn sách thật sự là “điểm dừng chân” của những ai quan tâm đến câu chuyện ôn cố tri tân để quốc gia ngày thêm hưng thịnh.

Xuân Tiến
Quận 10, ngày 20/11/2015